سلامت نیوز
دستگاه‌های آزمایشگاهی نقش مهمی در پیشبرد فعالیت‌های آزمایشگاهی دارند، و تصور اجرای بی نقص برنامه‌های لابراتوارها بدون آنها تقریباً غیر ممکن است! تعداد و تنوع این دستگاه‌ها هر روز در حال افزایش است، اما تنوع برندهای تولید کننده، اختلاف کیفیت محصولات و نرخ متغیر ارز، باعث شده که مدیران لابراتوارها برای تجهیز آزمایشگاه‌ها، با دقت بیشتری روی تأمین مهم‌ترین دستگاه‌های آزمایشگاهی تمرکز کنند.
با توجه به اهمیت این موضوع، تصمیم گرفتیم در مطلب پیش رو به معرفی دستگاه‌های آزمایشگاهی ضروری بپردازیم و در برطرف کردن این دغدغه برای صاحبان آزمایشگاه‌ها نقش کوچکی داشته باشیم. اگر در حال راه اندازی یا تجهیز آزمایشگاه خودتان هستید، پیشنها می‌کنیم ادامه این مطلب را از دست ندهید.
اهمیت شناخت دستگاه‌های آزمایشگاهی
پیش از اینکه به معرفی مهم‌ترین دستگاه‌های آزمایشگاهی بپردازیم، می‌خواهیم با هم به مرور اهمیت شناخت این دستگاه‌ها بپردازیم؛ موضوعی که می‌تواند در انتخاب دستگاه‌های مناسب و کاربردی به ما کمک کند. پیش از اینکه تصمیم به خرید دستگاه‌های آزمایشگاهی بگیریم، باید بدانیم که آزمایشگاه ما دقیقاً به چه دستگاه‌هایی نیاز دارد.
تنوع دستگاه‌های آزمایشگاهی از نظر قابلیت و برندها زیاد است، ولی مطمئناً آزمایشگاه ما به همه آنها نیاز نخواهد داشت! شناخت دقیق دستگاه‌های آزمایشگاهی باعث می‌شود ما الویت‌هایمان را بهتر بشناسیم، و زمانی که صحبت از خرید دستگاه‌های ضروری می‌شود، به خرید دستگاه‌هایی که اجرای بخش مهمی از کارهای ما وابسته به حضور آنهاست، و می‌توانند چند کار مختلف را با هم انجام دهند، بیشتر توجه کنیم. داشتن چنین رویکردی باعث می‌شود ما علاوه بر کنترل بودجه، دستگاه یا تجهیزات اضافی نخریم.
آشنایی با انواع دستگاه‌های آزمایشگاهی و کاربردهای آنها
اما برویم سراغ مهم‌ترین بخش این مطلب، یعنی معرفی دستگاه‌های آزمایشگاهی که برای شروع به کار یا تجهیز هر آزمایشگاهی لازم می‌شوند. دقت کنید، این دستگاه‌ها جزو بهترین و ضروری‌ترین تجهیزاتی هستند که به آنها نیاز خواهیم داشت:
- هیتر استیرر
هیتر استیرر یا هات پلیت مگنت استیرر، دستگاهی است که برای حرارت دادن و هم زدن همزمان نمونه‌ها طراحی شده، و شامل دو بخش همزن مغناطیسی و هیتر است. همزن مغناطیسی یا به‌اصطلاح استیرر، یکی از تجهیزات عمومی آزمایشگاهی است که برای هم زدن مایعات به کار می‌رود.
ترکیب این همزن با هیتر، هیتر استیرر را تشکیل می‌دهد. از دستگاه هیتر استیرر برای هم زدن مایعاتی با حجم و تعداد کم استفاده می‌شود. این دستگاه در اغلب موارد جایگزینی مناسب برای شیکر آزمایشگاهی است.
- سانتریفیوژ
سانتریفوژ دستگاهی است که با کمک نیروی گریز از مرکز اجزای مختلف یک مایع ناهمگن را براساس چگالی تفکیک می کند. مکانیزم عملکرد سانتریفیوژ بر مبنای چرخیدن است؛ دستگاه با سرعت زیاد می‌چرخد و در نتیجه مایعات با چگالی مختلف یا مایعات از مواد جامد جدا می‌شوند.
چرخش سانتریفیوژ باعث می‌شود، ذرات متراکم‌تر مواد در جهت شعاعی به سمت بیرون و مواد با تراکم کمتر به سمت مرکز حرکت کنند. در این دستگاه از لوله‌های باریک نمونه استفاده می‌کنیم، که شتاب شعاعی باعث می‌شود ذرات متراکم‌تر به پایین لوله حرکت کنند. سانتریفوژ می‌تواند یک فیلتر بسیار مؤثر برای جدا کردن آلودگی‌ها از بدنه اصلی مایع نیز باشد.
- هود آزمایشگاهی
هود یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های آزمایشگاهی است. از هود برای خارج کردن ذرات و غبارات شیمیایی موجود در هوای لابراتوار یا محیط آزمایش استفاده می‌شود. فعالیت‌هایی مانند تهیه اسید، یا انجام آزمایش‌هایی که با تولید بخارات اسیدی، بخارات شیمیایی و غبار سمی همراه هستند، و همچنین فعالیت‌های سانترفیوژی که تولید بخار یا ذرات معلق در هوا می‌کنند، حتماً باید در محیط نزدیک به هود انجام شوند.
در همه آزمایشگاه‌های استاندارد، برای محافظت از سلامت و ایمنی کارکنان در مقابل خطر غبارات شیمیایی و سمی، از هود شیمیایی استفاده می‌شود. هودها در انواع مختلف هود شیمیایی، هود بازویی، هود کانوپی و هود میکروبی ساخته شده‌اند.
- دستگاه اتوکلاو
اتوکلاو یکی از تجهیزات مهم، پرکاربرد و گران قیمت محسوب می‌شود. دستگاه اتوکلاو را شاید نتوان در هر آزمایشگاهی دید، ولی اگر در آزمایشگاهی به استریل کردن مداوم مواد و تجهیزات نیاز باشد، بدون شک دستگاه اتوکلاو هم مانند سایر تجهیزات آزمایشگاهی ضروری باید تهیه شود. اتوکلاوها با توجه به مقدار نیاز شما، در ابعاد مختلفی تولید شده‌اند.
- دسیکاتور آزمایشگاهی
دسیکاتور یکی از آن دستگاه‌هایی است که برای هر آزمایشگاهی ضروری است. این دستگاه یک ظرف ضد رطوبت است که با کمک مواد خشک کننده‌ای که در کف آن قرار دارد، رطوبت را کاهش می‌هد. از دسیکاتور هم برای خنک کردن اجسام گرم استفاده می‌شود و هم برای ذخیره کردن اجسام خشکی که نباید در معرض رطوبت محیط قرار بگیرند.
- چراغ بونزن، مثلث نسوز و سه پایه
از چراغ بونزن برای ایجاد گرمایش و استریل کردن اشیا فلزی استفاده می‌شود. گاز مورد استفاده در این چراغ، یا گاز طبیعی است یا گاز مایع مانند متان. از سه پایه و مثلث نسوز برای حرارت دادن ظروفی سرامیکی مانند بوته چینی نیز استفاده می‌شود.
- دستگاه انکوباتور
انکوباتور یکی از رایج‌ترین دستگاه‌هایی است که در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی و تشخیص طبی، استفاده می‌شود. از این دستگاه برای ایجاد محیط‌های کنترل شده پرورش نمونه استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، کشت سلول یا میکروارگانیسم‌ها معمولاً مستلزم ایجاد شرایط دمایی و رطوبتی مناسب است؛ انکوباتور این شرایط را فراهم می‌کند.
انکوباتورها با توجه به نیاز آزمایشگاه‌ها، در انواع مختلف کلاسیک و یخچال‌دار تولید می‌شوند. البته برخی دیگر دارای شیکر هستند، تا ضمن ایجاد شرایط مناسب برای رشد میکروارگانیسم، به مخلوط شدن آنها با ماده مورد نظر هم کمک کنند.
- پی‌ست
پی‌ست یک بطری پلاستیکی نرم با یک نازل باریک است، که برای شستشوی ظروف یا لام آزمایشگاهی و استریل کردن لوله‌ها یا وسائل شیشه‌ای آزمایشگاهی استفاده می‌شود. پیستها اغلب از جنس پلی اتیلن درجه یک ساخته می‌شوند. بدنه پیستها نسبت به آب دیونیزه، حالا های سبک مانند متانول و آب معمولی مقاوم است.
