ویتامین‌ها غذا هستند یا دارو؟

سلامت نیوز

ویتامین‌ها 13 نوع هستند و به‌عنوان ویتامین‌های محلول در چربی و محلول در آب دسته‌بندی می‌شوند. لیستی از ویتامین‌ها و عملکرد آنها در زیر آورده شده است:

محلول در چربی‌ها

ویتامین‌های محلول در چربی: ویتامین‌های A، D، E و K جزء ویتامین‌های محلول در چربی طبقه‌بندی می‌شوند. این ویتامین‌ها با کمک چربی‌ها در روده هضم و جذب می‌شوند. ویتامین‌های محلول در چربی A و D برای داشتن یک پوست خوب و باطراوت، بینایی مناسب بخصوص در شب و استخوان‌ها و دندان‌های سالم ضروری هستند. ویتامین E به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان و رادیکال آزاد پاک‌کننده بدن عمل می‌کند و ویتامین K برای لخته شدن خون موردنیاز است.

ویتامین‌های محلول در آب: ویتامین‌های C و B جزء ویتامین‌های محلول در آب طبقه‌بندی می‌شوند. این ویتامین‌ها در آب حل شده و به‌سرعت از بدن دفع می‌شوند. ویتامین‌های گروه B شامل B1، B2، B3، B5، B6، B7، B9 و B12 هستند. ویتامین‌های B نقش حیاتی در متابولیسم انرژی، عملکردهای مناسب عصبی و بینایی، سلامت پوست، هضم غذا، تولید گلبول‌های قرمز خون، درست‌کردن DNA، شکل‌دادن رادیکال‌های پاک‌کننده در بدن و بسیاری اعمال دیگر در بدن دارند. ویتامین C به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان و حفظ‌کننده سلامت بدن عمل می‌کند، و درعین‌حال به عملکرد مناسب سیستم ایمنی و جذب آهن از منابع دیگر کمک می‌کند.

مکمل‌های ویتامین: غذا یا دارو؟

به گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، مکمل‌های غذایی به‌عنوان دارو محسوب نمی‌شوند، بلکه غذا محسوب می‌شوند یا به تعبیر بهتر دارای «مواد غذایی» هستند. نمی‌توان ادعا کرد که مکمل‌های غذایی برای درمان یا کنترل بیماری‌ها قطعاً مفید هستند. بااین‌حال، مکمل‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها ارائه شده است.

مکمل‌های غذایی در مقابل داروها

طبق اعلام سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، داروها به موادی به‌استثنای غذاها اطلاق می‌شود که بر عملکرد بدن تأثیر می‌گذارند و برای تشخیص، درمان، کاهش، درمان یا پیشگیری از بیماری استفاده می‌شود. طبق اعلام این سازمان داروهای بدون نسخه (OTC) را به‌عنوان داروهایی تعریف می‌کند که می‌توانند توسط عموم بدون نیاز به نسخه پزشک استفاده شوند. این سازمان مقررات متفاوتی برای مکمل‌های غذایی در مقایسه با داروهای نیازمند نسخه یا OTC وضع می‌کند.

چگونه و در چه زمانی ویتامین‌ها به‌عنوان دارو استفاده می‌شوند؟

ویتامین A نقش حیاتی در بینایی، تولیدمثل و سلامت سیستم ایمنی بدن دارد. کمبود ویتامین A  عامل خطر جدی در ابتلا به بیماری سرخک است. مصرف دوزهای بالای ویتامین A می‌تواند علائمی مانند تب و اسهال را کاهش دهد و خطر مرگ را در کودکان مبتلا به سرخک کاهش دهد.

بیماری ازدست‌دادن بینایی مرکزی یا دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن که در بین افراد مسن شایع است را می‌توان با مکمل‌های آنتی‌اکسیدان، روی، مس و با یا بدون بتاکاروتن کاهش داد. مکمل ویتامین A همچنین اثرات تقویت‌کننده‌ای بر تیتر آنتی‌بادی‌های لازم برای محافظت از بدن نشان داده است.

ویتامین D برای حفظ استخوان‌ها و داشتن دندان‌های قوی ضروری است. ویتامین D و مکمل‌های کلسیم ممکن است به پیشگیری از پوکی‌استخوان، کاهش تحلیل رفتن استخوان و بهبود استحکام استخوان‌ها در سالمندان کمک کند. مطالعات  گزارش کرده‌اند که مکمل‌های ویتامین D سطح کلسترول خون و فشارخون را کاهش می‌دهند و در نتیجه باعث سلامت قلب می‌شوند. کمبود ویتامین D با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ام اس (مولتیپل اسکلروزیس) مرتبط است. البته شواهد بالینی در مورد اثربخشی مکمل‌های ویتامین D در درمان ام اس ناچیز است.

ویتامین C، یک آنتی‌اکسیدان مؤثر در بدن است که برای جلوگیری از بیماری عروق کرونر قلب موردمطالعه قرار گرفته است.

نکته مهم:

همه‌گیری کووید 19 استفاده از ویتامین‌ها برای تقویت ایمنی بدن را در کانون توجه قرار داد. بسیاری از مطالعات و پروتکل‌ها برای پیشگیری و درمان عفونت کووید 19 بر روی ویتامین‌های A، D، E و C متمرکز شده‌اند. در حال حاضر اکثر پزشکان مصرف کافی ویتامین برای جلوگیری از عفونت‌ها، از جمله عفونت کووید 19 را پیشنهاد می‌کنند.

اسیدفولیک برای شکل‌دادن زنجیره ژنتیکی و DNA سالم و تنظیم سلولی موردنیاز است. مکمل‌های اسیدفولیک نتایج مناسبی در جلوگیری از نقص لوله عصبی در نوزادان نشان داده‌اند. اسیدفولیک ممکن است خطر زایمان نارس را هم کاهش دهد. افراد مبتلا به کمبود فولات ممکن است افسردگی را تجربه کنند. مکمل این ویتامین باعث بهبود اثربخشی داروهای ضدافسردگی می‌شود. هموسیستئین یک اسیدآمینه (پروتئین) در بدن است که نشانگر بیماری قلبی می‌باشد. نشان‌داده‌شده که مکمل‌های اسیدفولیک باعث کاهش سطح هموسیستئین خون می‌شود اما مستقیماً خطر بیماری قلبی را کاهش نمی‌دهد. بااین‌حال، چند مطالعه گزارش کرده‌اند که ترکیب اسیدفولیک با سایر ویتامین‌های B ممکن است به جلوگیری از سکته‌های قلبی و مغزی کمک کند. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که مصرف اسیدفولیک قبل و در اوایل بارداری ممکن است به کاهش خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) در نوزادان کمک کند.

یک مطالعه نسبتاً بزرگ گزارش داد که مصرف طولانی‌مدت مولتی‌ویتامین‌ها برای بیش از 10 سال خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را تا 25 درصد کاهش می‌دهد. همچنین نشان‌داده‌شده است که مکمل‌های مولتی‌ویتامین خطر ابتلا به سرطان سینه را تا 25 درصد کاهش می‌دهد.

اگرچه مطالعات متعددی اثرات مفید ویتامین‌ها را بر سلامت انسان نشان داده‌اند، اما مکانیسم عمل دقیق اکثر ویتامین‌ها ناشناخته است و شواهد بالینی برای پیشنهاد استفاده از برخی از آن‌ها ناکافی است.

تداخلات دارویی با ویتامین‌ها

- ویتامین A: رتینوئیدهایی مانند ایزوترتینوئین و آسیترتین در درمان آکنه و پسوریازیس استفاده می‌شود. اگر همراه با این داروها ویتامین A بیش از حد مصرف شود نگرانی در مورد سمیت ویتامین A بالا می‌برند. داروهایی مانند فنی دوین و آنکورد زمانی که با ویتامین A  ترکیب شوند، ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند.

- نشان‌داده‌شده ویتامین E در صورت مصرف همراه با وارفارین، خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.

- کلستیرامین (که برای کاهش سطح کلسترول استفاده می‌شود) باعث کاهش جذب ویتامین‌های محلول در چربی و کاهش جذب آنها می‌شود.

- ویتامین K: وارفارین یک داروی ضدانعقاد است و ویتامین K باعث لخته شدن خون می‌شود؛ بنابراین، هنگامی که این هر دو با هم تجویز می‌شوند، اثربخشی داروی وارفارین کاهش می‌یابد.

- ویتامین B3 (نیاسین): داروی گروه استاتین برای درمان سطوح غیرطبیعی کلسترول استفاده می‌شوند. ترکیب نیاسین و استاتین‌ها مانند مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز ممکن است خطر ابتلا به میوپاتی (ضعف عضلانی) را افزایش دهد. داروهای کاهش‌دهنده کلسترول مانند کلستیرامین و کلستیپول نیز ممکن است جذب نیاسین را کاهش دهند.

- ویتامین B6 (پیریدوکسین): پیریدوکسین می‌تواند اثر داروهایی مانند فنی توئین (تجویز شده غالباً برای درمان صرع) و لوودوپا را کاهش دهد. بااین‌حال، لوودوپا، هنگامی که همراه با کاربیدوپا تجویز می‌شود، این تداخل را خنثی می‌کند. شواهد نشان می‌دهد که دوزهای زیاد پیریدوکسین غلظت سرمی داروی فنی توئین را کاهش می‌دهد و آن را کاهش می‌دهد. ترکیبی از داروهای ضدبارداری (ترکیبی) و پیریدوکسین می‌تواند نیاز بدن به ویتامین را افزایش دهد.

- ویتامین B9 (اسیدفولیک): متوترکسات دارویی است که برای درمان سرطان، پسوریازیس و آرتریت روماتوئید تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند باعث کمبود اسیدفولیک شود. همچنین توجه به این نکته مهم است که اسیدفولیک اثر متوترکسات را هنگام استفاده برای درمان سرطان کاهش می‌دهد. هنگامی که اسیدفولیک با فنی توئین ترکیب می‌شود، غلظت فنی توئین کاهش می‌یابد.

- ویتامین B12 (کوبالامین): داروهای مورداستفاده برای درمان اختلالات گوارشی مانند امپرازول، سایمتیدین و رانیتیدین می‌توانند جذب این ویتامین را کاهش دهند. داروهای ضدبارداری، هم ممکن است غلظت سرمی ویتامین را کاهش دهند.

- ویتامین C (اسید اسکوربیک): ایندیناویر دارویی است که برای درمان HIV استفاده می‌شود. غلظت پلاسمایی این دارو در صورت ترکیب با ویتامین C کاهش می‌یابد.

فراپژوهش